Powstaje Szlak Renesansu w Małopolsce

Szlak Renesansu w Małopolsce to cykl spotkań z kulturą Renesansu w obiektach renesansowych południa Polski, takich jak Ratusz w Tarnowie, Zamek na Mirowie oraz Willa Decjusza w Krakowie.



Stowarzyszenie Willa Decjusza realizuje projekt "Szlak Renesansu w Małopolsce", którego celem jest wzbogacenie oferty turystycznej regionu Małopolski oraz krajowej i międzynarodowej promocji dziedzictwa kulturowego Małopolski poprzez stworzenie atrakcyjnego produktu turystycznego obejmującego renesansowe zabyki. Przedsięwzięcie finanasowane jest przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Od września do grudnia 2007 roku realizowany jest I Etap projektu, który ma charakter pilotażowy i jego głównym zadaniem jest promocja założeń komponentów programu, nawiązanie partnerskiej współpracy, zaangażowanie w realizację projektu przedstawicieli samorządu terytorialnego, instytucji zarządzających oraz włascicieli obiektów renesansowych, a także środowiska lokalnego i mediów.

Projekt "Szlak Renesansu w Małopolsce" planowany jest na lata 2007- 2009. Podzielony zostanie na 3 etapy: Etap I - 2007, Etap II - 2008 oraz Etap III - 2009. Na każdym z etapów powiększać się będzie liczba partnerów (obiektów renesansowych) oraz realizowanych wydarzeń artystycznych. Założeniem projektu jest zasada aby każdy z partnerów biorących udział w programie w następnym etapie jego realizacji zaprosił do udziału kolejne dwa obiekty, spełniające warunki programowe, ze swojego najbliższego terytorium. W etapie II (2008 rok) w projekcie weźmie udział już 9 partnerów. Efektem końcowym realizacji wszystkich 3 etapów projektu w roku 2009 będzie jednolite opracowanie materiałów historycznych, dotyczących zabytków renesansowych, wypracowanie spójnego modelu promocji (logo, wspólna szata graficzna, oznakowanie szlaku, tematyczne opracowanie tras).

14 listopada 2007 w Willi Decjusza w Krakowie odbędzie się seminarium z udziałem przedstawicieli województwa Małopolski, instytucji zarządzających obiektami zabytkowymi wybranymi do prezentacji w programie, a także mediów. W I etapie projektu weźmie udział trzech partnerów z Małopolski: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Książu Wielkim oraz Stowarzyszenie Willa Decjusza.

W każdym z 3 wytypowanych obiektów zorganizowane zostanie Spotkanie z kulturą Renesansu, którego program będzie obejmował zwiedzanie w towarzystwie przewodnika, wykłady, prezentacje multimedialne na temat historii obiektu i jego dawnych właścicieli oraz kultury dworskiej, historii, architektury, dziedzictwa kulturowego epoki Renesansu ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa Małopolski oraz towarzyszące temu wydarzeniu prezentacje artystyczne: koncerty kameralne, wystawy, recytacje poezji, pokazy tańca historycznego.

Ratusz w Tanowie

Usytuowany pośrodku rynku w Tarnowie ratusz jest obok katedry najstarszą i najokazalszą z zabytkowych budowli miasta. Za sprawą formy i wystroju zaliczany jest do architektonicznych dzieł epoki renesansu. Nietrudno odnaleźć w nim elementy budowli z czasów średniowiecza, gdyż początkami swymi sięga co najmniej połowy XV w. Doszczętnie zniszczony podczas dwóch wielkich pożarów miasta /1483 i 1484/ już przed 1500 rokiem został odbudowany, a może nawet zbudowany na nowo za sprawą Jana Amora z Tarnowa, ojca hetmana Jana Tarnowskiego, jako budynek w całości murowany i piętrowy. Obecny kształt ratusza jest rezultatem przebudowy i rozbudowy dokonanej pomiędzy 1567 a 1594 rokiem za sprawą księcia Konstantego Ostrogskiego lub jego syna Janusza. Przypuszcza się, iż plany owych przekształceń opracował Jan Maria Padovano. Nie można jednak wykluczyć, że autorem ich był murator królewski Santi Gucci. Jest to piętrowa budowla w kształcie skrzyni, zwieńczona wysoką ścianą attyki skrywającej pogrążone dachy, wzorowanej na attyce krakowskich sukiennic, ozdobionej grzebieniem złożonym z kamiennych maszkaronów i sterczyn. Nad bryłą ratusza i nad całym starym miastem unosi się jego wieża: w dolnej, starszej części kwadratowa, wyżej cylindryczna, zwieńczona gankiem straży z wielograniastym hełmem, nad którym widnieje Pogoń Litewska ostatnich właścicieli Tarnowa - książąt Ostrogskich. Pierwsze piętro ratusza zajmują dwa wielkie pomieszczenia: Sala Pospólstwa i Sala Rady, do których prowadzą reprezentacyjne schody znajdujące się w renesansowej klatce schodowej. Od ponad trzydziestu lat ratusz tarnowski pełni rolę obiektu ekspozycyjnego Muzeum Okręgowego.

Zamek na Mirowie w Książu Wielkim

Zamek został wzniesiony w latach 1585 - 1595 przez biskupa krakowskiego - Piotra Myszkowskiego, oraz jego bratanka, również Piotra, starostę Chęcińskiego według projektu włoskiego architekta i zarazem rzeźbiarza - Santi Gucciego, nadwornego artysty Zygmunta II Augusta, Anny Jagiellonki i Stefana Batorego. Zamek został zaprojektowany w stylu późnorenesansowym, w późniejszych okresach otrzymał elementy późnobarokowe i neogotyckie. Położony jest na wyniosłym wzgórzu Mirowskim, oddalonym kilkaset metrów na wschód od Książa. Z tyłu (od zachodu) na zboczu znajduje się ogród, w którym zachowane zostało pierwotne założenie z końca wieku XVI z parterami, tarasami i szpalerami. U stóp wzgórza zamkowego znajdują się stawy. Po bokach dziedzińca, przed frontem pałacu, umiejscowione są dwa symetryczne pawilony: kaplica i dawna biblioteka, połączone z murem otaczającym pałac od zachodu, południa i północy. Mur, obok pawilonów, posiada strzelnice. Sam zamek jest murowany, dwupiętrowy, podpiwniczony. Z czasów dawnych zachowało się wiele detali renesansowych, m.in. sklepienia oraz portale i obramowania okienne, a z pierwotnego systemu obronnego przetrwała jedna kurtyna wraz ze strzelnicami i resztkami bastionu. Na zewnątrz, między piętrami widoczne są gzymsy, u góry natomiast gzyms koronujący z liściastych konsol. Okna, pierwotnie prostokątne, zróżnicowane są pod względem wielkości. Pod gzymsami okien pierwszego piętra zachowały się kartusze z herbem Myszkowskich - Jastrzębiec. Aktualnie w zamku mieści się Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Książu Wielkim.

Willa Decjusza w Krakowie

Willa Decjusza na Woli Justowskiej jest jednym z najbardziej znanych przykładów architektury rezydencjonalnej w Polsce. Budynek willi powstał w latach trzydziestych XVI w. z inicjatywy Justusa Ludwika Decjusza, sekretarza króla Polski Zygmunta I. Rezydencja wzorowana była na modnych w ówczesnej Europie posiadłościach z okolic Florencji i Rzymu, będących miejscem wypoczynku, spotkań i dysput filozoficznych. Budowlę na rzucie prostokąta, wznieśli około 1535 r. włoscy budowniczowie: Bernardino Zanobi de Giannotis z Rzymu, Jan Cini ze Sieny i Filip z Fiesole. Willa została usytuowana na wschodnim stoku wzgórza i zwrócona elewacją frontową w kierunku Krakowa. Z tego okresu zachowały się, widoczne z tarasu na parterze, dwa okienka piwniczne o obramieniach kamiennych, z otworami na ukośnie osadzoną kratę. W obecnej piwnicy, a dawnym przyziemiu, zachował się zespół sześciu prostych portali kamiennych oraz kamienny węgar okna, który posiada bogate renesansowe profilowanie i wykute gniazda do osadzania krat. Przypuszcza się, że założenie ogrodowe składało się z dwóch części - większego ogrodu kwaterowego oraz drugiego w typie "giardino secreto". Uzupełnieniem ogrodów były stawy usytuowane od strony rzeki Rudawy. Przyległe zalesione wzgórza stanowiły kompozycyjne dopełnienie zespołu. Obecna trzykondygnacyjna, arkadowa loggia rozpięta między dwiema wieżami alkierzowymi, jest w całości efektem przebudowy dokonanej przez Stanisława Lubomirskiego w pierwszej ćwierci XVII w. Zespół pałacowo-parkowy obejmuje obecnie budynek Willi Decjusza oraz dwie oficyny: Dom Łaskiego i Dom Erazma a także otaczający je Park Decjusza. Od 1996 roku budynek jest siedzibą Stowarzyszenia Willa Decjusza.