Dzisiejszy pałac w krakowskim Parku Decjusza o nazwie Willa Decjusza przeżywał burzliwe losy. Obecnie działa tu Stowarzyszenie Willa Decjusza, które działa na rzecz porozumienia kultur i między narodami.
Swą nazwę Willa zawdzięcza osiadłemu w Krakowie w 1508 roku Jostowi Ludwigowi Dietzowi szybko stał się wpływową osobą w mieście. Alzatczyka zaczęto nazywać Justusem Ludwikiem Decjuszem. Za sprawą rodaka, Jakuba Bonera, królewskiego bankiera, twórcy i zarządcy żup solnych Wieliczki i Bochni, szybko piął się po szczeblach kariery - z sekretarza awansował w końcu na dostojnika królewskiego. W 1520 roku był już sekretarzem króla Zygmunta Starego, a potem był jego doradcą i zwierzchnikiem mennic koronnych. Utalentowany był literacko, lubiał podróżować. Poznał humanistów Europy, takich jak Marcin Luter i Erazm z Rotterdamu.W 1528 roku Decjusz kupił część Przegorzał i Wolę Chełmską pod ówczesnym Krakowem. Tutaj wziósł willę, która służyć miała wypoczynkowi oraz dyskusjom filozoficznym. Trzech włoskich architektów: Jan Cini ze Sieny, Zenobiusz Gianotti z Rzymu i Filip z Fiesole doprowadzili do otwarcia rezydencji w roku 1535. Odtąd spotykały się tu osoby różnych kultur i narodowości.
W roku 1545, po śmierci Decjusza, willę przejął jego syn, Justus junior. W 1590 roku posiadłość kupił Sebastian Lubomirski i przebudował ją. Czterdzieści lat później budynek miał już dodatkową kondygnację z salą reprezentacyjną, dwiema alkierzowe wieże i trzykondygnacyjną loggię arkadową. Wtedy postwała też pierwsza oficyna - dziś znana jako Dom Łaskiego.
W wieku XVIII willa zmieniała właścicieli. Często nie dbano o nią właściwie. Sanguszkowie podobno restaurowali obiekt i zmienili design w środku, ale zawaliło się drugie piętro. Willę odsprzedano Andrzejowi Morzkowskiemu, staroście barcickiemu, a potem - Wielowiejskim.
W wieku XIX Joanna z Wielowiejskich Ledóchowska sprawiła sobie z willi letnią rezydencję. Przebudowano ogród w angielski park krajobrazowy.
W latach czterdziestych Henrietta z Ankwiczów Kuczkowska zleciła budowę reprezentacyjnych schodów wejściowych, balkonów wież i attyki. W latach siedemdziesiątych w Willi Decjusza zamieszkała Marcelina Czartoryska. Dom był ostoją patriotyzmu i polskości. W roku 1882 pożar zmusił Czartoryską do czasowego przeniesienia się do centrum miasta. Nastąpiła przebudowa willi pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego, a księżna powróciła na Wolę Justowską. Willa Decjusza uzyskała wówczas neorenesansowy kształt i współczesny układ pomieszczeń. Powstały też reprezentacyjne drewniane schody z parteru na wyższe piętra.
Wraz ze śmiercią księżnej w 1894 roku skończyły się dobre chwile dla Willi Decjusza. I wojna światowa sprowadziła tu wojsko, a potem był tu dom czynszowy. W czasie II wojny światowej była tu siedziba hitlerowskiej policji, a po niej - szkoła rewidentów spółdzielczości, internat oraz oddział gruźliczy szpitala im. Dr Anki. W latach siedemdziesiątych willa popadła w ruinę.
W 1996 roku Willa Decjusza jednak znów stała się obiektem łączącym kultury. Gmina Miasta Krakowa zleciła odnowę obiektu, a zarządzaniem Willą Decjusza zajęło się Stowarzyszenie. Nawiązuje ono do humanistycznego ducha patrona tego miejsca. Chce być forum dialogu kultur, promuje tolerancję i pluralizm w życiu publicznym. Koncentruje się na prawach i kulturach mniejszości narodowych i etnicznych. Programom Stowarzyszenia przyświecają idee spotkań różnych nauk i kultur, narodowości i zainteresowań oraz wymiany myśli i poszukiwania bodźców do twórczej pracy.
Więcej: Zdjęcia Willi Decjusza i dojazd do niej
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz